Botnet DDoS là gì? Cách thức tấn công, phân loại, cách phòng tránh & xử lý khi bị Botnet DDoS

Chào bạn, tôi là Võ Đỗ Khuê, Co-founder của ZoneCloud. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hạ tầng mạng và lưu trữ, tôi hiểu rõ những thách thức mà các doanh nghiệp, lập trình viên đang đối mặt, đặc biệt là các mối đe dọa từ tấn công mạng. 

Trong bài viết này, tôi sẽ cùng bạn đi sâu vào một trong những mối nguy hiểm nhất: Botnet DDoS. Bằng kinh nghiệm thực tế tại ZoneCloud và dữ liệu đã nghiên cứu, tôi sẽ giải thích Botnet DDoS là gì, cách nó hoạt động, và quan trọng hơn cả, là làm thế nào để bảo vệ máy chủ của bạn một cách hiệu quả.

Nội dung chính của bài viết:

• Botnet DDoS là sự kết hợp nguy hiểm giữa mạng lưới thiết bị bị chiếm quyền điều khiển (botnet) và hình thức tấn công từ chối dịch vụ phân tán (DDoS), tạo ra những cuộc tấn công quy mô lớn, gây gián đoạn dịch vụ và thiệt hại nặng nề.
• Cơ chế tấn công Botnet DDoS diễn ra theo 3 giai đoạn: Người dùng cần hiểu rõ quy trình một cuộc tấn công Botnet DDoS được thực hiện qua 3 bước: Xây dựng mạng lưới bot thông qua mã độc, Điều khiển và ra lệnh từ botmaster, và cuối cùng là Thực hiện tấn công đồng loạt vào mục tiêu.
• Bên cạnh việc gây quá tải máy chủ, tắc nghẽn băng thông và downtime, tấn công Botnet còn dẫn đến những hậu quả gián tiếp nghiêm trọng khác như mất doanh thu, ảnh hưởng uy tín thương hiệu và nguy cơ rò rỉ dữ liệu.
• Ngoài tấn công DDoS, botnet còn được sử dụng cho nhiều mục đích xấu khác như phát tán thư rác, đánh cắp danh tính, lợi dụng quảng cáo hoặc tự lây lan để mở rộng mạng lưới của chúng.
• Để bảo vệ và hạn chế Botnet DDoS, người dùng cần kết hợp cả hai giải pháp: lựa chọn một nhà cung cấp dịch vụ có hệ thống phòng chống tấn công DDoS chuyên nghiệp, đồng thời tự thực hiện các biện pháp cá nhân như cập nhật phần mềm, sử dụng mật khẩu mạnh và giám sát lưu lượng truy cập thường xuyên.

Botnet DDoS là gì?

Botnet DDoS là sự kết hợp giữa botnet và tấn công DDoS (Distributed Denial of Service – tấn công từ chối dịch vụ phân tán)

Bạn có thể hình dung Botnet như một mạng lưới khổng lồ gồm các thiết bị (máy tính, điện thoại, camera an ninh,…) đã bị chiếm quyền điều khiển. Mỗi thiết bị trong mạng lưới này được gọi là một “bot” hoặc “máy tính ma” (zombie). Chúng bị nhiễm mã độc, virus hoặc bị lợi dụng qua các lỗ hổng bảo mật.

Còn DDoS là một cuộc tấn công từ chối dịch vụ phân tán. Nguyên lý của nó là làm quá tải máy chủ bằng cách gửi hàng triệu yêu cầu truy cập cùng lúc từ nhiều nguồn khác nhau.

Khi kết hợp, botnet DDoS là mạng lưới các bot bị điều khiển để cùng lúc gửi một lượng lớn yêu cầu tới mục tiêu, tạo nên một cuộc tấn công DDoS lớn, khó phát hiện và khó ngăn chặn. Mục đích là làm nghẽn băng thông, quá tải tài nguyên máy chủ, gây gián đoạn hoạt động của website, dịch vụ online, ảnh hưởng đến uy tín và doanh thu doanh nghiệp.

Cách thức hoạt động của Botnet và Botnet DDoS là gì?

Mỗi cuộc tấn công Botnet DDoS đều đi theo một quy trình cụ thể, từ khi hình thành mạng lưới cho đến khi tấn công vào mục tiêu. Bạn có thể hiểu rõ hơn qua 3 bước chính sau:

Giai đoạn 1: Xây dựng mạng lưới

Đầu tiên, kẻ tấn công (thường được gọi là “botmaster”) sẽ phát tán các loại mã độc (malware) hoặc virus thông qua email lừa đảo, các website chứa lỗ hổng bảo mật, hoặc lợi dụng các thiết bị có mật khẩu mặc định (như các thiết bị IoT).

Khi một thiết bị bị nhiễm, nó sẽ trở thành một “bot”, một phần của mạng lưới “máy tính ma” (zombie network). Chủ sở hữu thiết bị thường không hề hay biết về điều này.

Giai đoạn 2: Điều khiển và ra lệnh

Sau khi xây dựng được một mạng lưới botnet đủ lớn, botmaster sẽ điều khiển tất cả các bot từ một máy chủ trung tâm.

Những con bot này luôn trong trạng thái chờ đợi, sẵn sàng nhận lệnh tấn công vào bất kỳ mục tiêu nào được chỉ định.

Giai đoạn 3: Thực hiện tấn công DDoS

Khi có lệnh, hàng chục nghìn, thậm chí hàng triệu bot trong mạng lưới sẽ đồng loạt gửi yêu cầu truy cập đến máy chủ mục tiêu.

Cơ chế tấn công Botnet DDoS vào máy chủ Hosting là một “cơn bão” lưu lượng giả mạo, làm quá tải máy chủ ngay lập tức. Toàn bộ tài nguyên (CPU, RAM, băng thông) bị cạn kiệt, khiến máy chủ không thể xử lý các yêu cầu hợp lệ.

Đây là lý do vì sao một mạng lưới botnet được đánh giá là một trong những mối đe dọa nghiêm trọng nhất, và việc chuẩn bị một giải pháp bảo vệ website khỏi Botnet là vô cùng cần thiết.

Có các loại tấn công Botnet phổ biến nào?

1. Tấn công DDoS 

Đây là hình thức tấn công phổ biến và gây thiệt hại nặng nề nhất. Như đã phân tích, botmaster sử dụng mạng lưới botnet để gửi một lượng truy cập lớn, làm quá tải máy chủ và gây gián đoạn dịch vụ. 

Tác hại của tấn công DDoS đối với doanh nghiệp online là vô cùng nghiêm trọng, từ mất doanh thu đến giảm uy tín thương hiệu.

2. Tấn công phát tán thư rác và Keylogging 

Botnet được sử dụng để gửi hàng triệu email spam (thư rác) cùng lúc, gây quá tải cho các hệ thống email. Đồng thời, một số bot có thể cài đặt Keylogger, một loại mã độc ghi lại mọi phím bạn gõ trên bàn phím. Điều này giúp kẻ tấn công dễ dàng đánh cắp thông tin nhạy cảm như mật khẩu hay số tài khoản ngân hàng của bạn.

3. Đánh cắp danh tính 

Kẻ tấn công sử dụng botnet để tạo ra các website hoặc email giả mạo. Khi người dùng truy cập vào, botnet sẽ thu thập thông tin cá nhân của họ. Hành vi này có thể gây ra những vụ trộm cắp danh tính quy mô lớn, ảnh hưởng đến an toàn tài chính và dữ liệu cá nhân của hàng loạt người dùng.

4. Lợi dụng quảng cáo 

Một botnet có thể tự động nhấp vào các quảng cáo trên website, tạo ra lượng truy cập ảo. Điều này không chỉ gây thiệt hại cho các nhà quảng cáo mà còn gây hiểu lầm về hiệu quả của chiến dịch marketing.

5. Lây lan Botnet 

Đây là một trong những mục đích ban đầu của botnet. Kẻ tấn công sẽ sử dụng mạng lưới botnet hiện có để tìm kiếm và lây nhiễm sang các thiết bị mới, mở rộng quy mô mạng lưới của chúng. Đây chính là cách botnet tự nhân rộng, đặc biệt với các thiết bị có lỗ hổng bảo mật cao.

Số liệu thống kê và hậu quả thực tế của Botnet DDoS

Thống kê về mức độ gia tăng tấn công DDoS

Theo báo cáo mới nhất từ Cloudflare, số lượng các cuộc tấn công DDoS đã tăng 358% trong Q1 2025 so với cùng kỳ năm trước, với tổng cộng 20,5 triệu cuộc tấn công đã bị chặn. 

Quy mô của các cuộc tấn công cũng ngày càng khủng khiếp hơn. Các kỷ lục tấn công đã được ghi nhận lên tới 7.3 Tbps và 6.3 Tbps. Những con số này cho thấy tốc độ và sức mạnh của các mạng botnet đang phát triển không ngừng.

Case Study nổi bật: Botnet Mirai

Để hiểu rõ hơn về sự nguy hiểm, chúng ta có thể nhìn vào Botnet Mirai. Đây là một ví dụ điển hình cho thấy botnet có thể được tạo ra từ các thiết bị IoT (Internet of Things) kém bảo mật như camera, router… 

Mirai đã kiểm soát hàng chục nghìn thiết bị và sử dụng chúng để thực hiện các cuộc tấn công DDoS với tốc độ kỷ lục 1.2 Tbps vào năm 2016, gây gián đoạn cho hàng loạt dịch vụ trực tuyến lớn trên toàn cầu.

Hậu quả nghiêm trọng đối với doanh nghiệp và người dùng

Thiệt hại do tấn công DDoS gây ra là một vấn đề mà không ai muốn đối mặt.

• Tác hại trực tiếp: Gây ra downtime kéo dài, tắc nghẽn băng thông và quá tải máy chủ. Khi đó, website của bạn sẽ không thể truy cập được, làm gián đoạn mọi hoạt động kinh doanh.
• Hậu quả gián tiếp: Mất doanh thu, ảnh hưởng uy tín thương hiệu và nguy cơ rò rỉ dữ liệu khách hàng.
• Điểm yếu của VPS: Một điều đáng chú ý là VPS thường là “mục tiêu mềm” và dễ bị tấn công quá tải hơn so với máy chủ vật lý, vì tài nguyên của nó bị giới hạn.
• Ransom DDoS (RDDoS): Gần đây, kẻ tấn công còn đòi tiền chuộc. Theo thống kê VNIS_AntiDDoS_Report2024, DDoS tống tiền tăng 28% so với năm 2023.

Bạn có thể xem qua bản báo cáo của VNIS dưới đây để hiểu rõ hơn nhé: 

Đây là lý do vì sao ZoneCloud luôn khuyến nghị khách hàng của mình phải đặc biệt chú ý đến giải pháp bảo vệ website khỏi Botnet ngay từ ban đầu.

Các biện pháp phòng chống và ứng phó Botnet DDoS

Để bảo vệ máy chủ của bạn khỏi các cuộc tấn công mạng, bạn cần kết hợp cả giải pháp từ nhà cung cấp dịch vụ và các hành động chủ động từ phía bản thân.

Giải pháp từ nhà cung cấp dịch vụ

Việc lựa chọn một nhà cung cấp hosting chống DDoS tốt nhất đóng vai trò quyết định. Tại ZoneCloud, chúng tôi hiểu rằng một giải pháp bảo vệ website khỏi Botnet chuyên nghiệp là vô cùng cần thiết. Do đó, các dịch vụ của chúng tôi luôn được trang bị các công nghệ hiện đại như:

• Tường lửa ứng dụng web (WAF): Hoạt động như một lá chắn, lọc và chặn các yêu cầu độc hại trước khi chúng tiếp cận máy chủ của bạn.
• Cân bằng tải (Load Balancing): Phân tán lưu lượng truy cập, giúp máy chủ không bị quá tải khi phải đối mặt với một lượng lớn yêu cầu đột ngột.
• CDN (Content Delivery Network): Hỗ trợ phân phối nội dung, đồng thời giảm thiểu tác động của các cuộc tấn công DDoS vào máy chủ gốc.

Giải pháp từ phía người dùng

Để có một hệ thống phòng chống tấn công DDoS toàn diện, bạn cũng cần thực hiện các biện pháp sau:

• Cập nhật phần mềm định kỳ: Luôn đảm bảo hệ điều hành và các ứng dụng trên máy chủ của bạn được cập nhật để vá các lỗ hổng bảo mật.
• Sử dụng mật khẩu mạnh: Đây là biện pháp đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để ngăn chặn việc bị chiếm quyền điều khiển.
• Giám sát lưu lượng: Triển khai các công cụ theo dõi lưu lượng truy cập để kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường.

Quy trình xử lý khi phát hiện tấn công Botnet DDoS

Những câu hỏi thường gặp về Botnet DDoS

Kết luận

Qua những phân tích trên, chúng ta có thể thấy Botnet DDoS là một mối đe dọa thực tế và phức tạp, nhưng hoàn toàn có thể phòng chống được. Việc trang bị kiến thức và các giải pháp phù hợp sẽ giúp bạn bảo vệ tài sản số của mình một cách vững chắc.

Tại ZoneCloud, chúng tôi luôn coi trọng bảo mật mạng của khách hàng là ưu tiên hàng đầu. Với kinh nghiệm hỗ trợ hơn 5.000 doanh nghiệp, chúng tôi hiểu rõ thách thức mà bạn đang đối mặt và đã xây dựng hệ thống phòng chống tấn công DDoS chuyên sâu trên toàn bộ hạ tầng.

Nếu bạn đang tìm kiếm một dịch vụ chống DDoS cho VPS hiệu quả hoặc cần giải pháp bảo vệ website khỏi Botnet, hãy để ZoneCloud đồng hành cùng bạn. Với dịch vụ thuê máy chủ và dịch vụ thuê VPS giá rẻ có chức năng chống DDoS của chúng tôi, bạn có thể yên tâm tập trung vào việc kinh doanh mà không phải lo lắng về những rủi ro an ninh mạng.

Nội dung bài viết được tham khảo từ nguồn: https://www.cloudflare.com/learning/ddos/what-is-a-ddos-botnet/